z cyklu - wspomnienia

Od połowy października zaczynał się ruch na cmentarzu. Należało „obrobić” groby. Na jodłowskim cmentarzu grobowców było niewiele, w nowszej części stały skromne pomniczki -  obramowania i krzyż z tabliczką, w starszej kamienne i drewniane krzyże.

Cmentarz położony jest na stoku, od strony wsi prowadziła do niego wąska, stroma ścieżka przez zarośla, od strony kościoła asfaltowa szosa a potem jeszcze kawałeczek należało przejść drogą polną, czasem na tym ostatnim odcinku pogrzebowy kondukt tonął w błocie i wodzie.

Najstarsza część graniczyła z lasem choć tej granicy nie można było wyraźnie dostrzec, bo wysokie świerki rosły również między grobami. Latem cały cmentarz porośnięty był łubinem i wyglądał z daleka jak przepiękny, kolorowy ogród. Od czasu do czasu ten łubin był przez kogoś koszony ale i tak odrastał.

Porządkowanie ziemnych mogił było trudne i wymagało i wysiłku, i narzędzi. Dlatego nikogo nie dziwił widok kobiet, które idąc na cmentarz niosły duże, wiklinowe koszyki i motyki tak, jak do kopania ziemniaków. Należało bowiem zedrzeć darń, wyrównać ziemię, nasypać świeżej i uformować grób od nowa. Ziemię, ciężką i gliniastą, nosiło się z lasu.

Na świeżej ziemi kładło się dekorację. Wianek z barwinku, obramowanie z jodłowych gałązek, szyszki i kasztany ułożone w kształcie krzyża. W dzień Wszystkich Świętych wystarczyło przynieść kilka prostych, białych świeczek.

Nad cmentarzem unosił się zapach stearyny, ludzie przeciskali się między grobami brnąc w błocie. Jedne groby były zalane światłem zniczy, na innych stała ledwo  samotna świeczka, wetknięta w trawę.

- Babciu to na cmentarzu też są biedni i bogaci.

- To nic,  przed Panem Bogiem wszyscy są równi. Wiesz, jak dziadek lubił barwinek i bluszcz? Patrzy się z nieba i się cieszy, że przyszłaś go odwiedzić.