wspomnienia uczennicy - zakończenie

Była połowa lutego 1943 roku. W niewielkiej podgórskiej wiosce, ze wszystkich stron otoczonej jodłowymi lasami, w szkole powszechnej zbudowanej w środku wsi odbywały się zajęcia. Dzieci uwielbiały swoją Panią. To Ona nauczyła ich słów „proszę, dziękuję, przepraszam”,  zwracała się do nich łagodnie i z uśmiechem. W tej biedzie, w tym ostrym klimacie, w miejscu oddalonym od ludzi trwała bezustanna walka o przetrwanie, te dzieci żyły cały czas w głodzie, ciężko pracowały, były oddawanie „na służbę”, bo dziećmi nie przejmował się nikt. Aż pojawiła się ich Pani. To Ona była inicjatorką budowy szkoły, prowadziła kursy dla kobiet, uczyła, nauczała. A oprócz tego, o czym dzieci nie wiedziały, gdy nastała wojna, była łączniczką i kolporterką prasy i organizowała tajne nauczanie.

W ten dzień gestapowcy przyszli po Jej męża, partyzanta. Zdążył uciec, bo ktoś go uprzedził, że jadą. Weszli więc do szkoły, wyprowadzili Panią na schody i na oczach dzieci zamordowali Ją. Dzieci uciekały w takim przerażeniu, że potem żadne nie umiało opowiedzieć, gdzie wówczas biegły. Została pochowana na miejscowym cmentarzu, pod samym murem, i tylko na Wszystkich Świętych harcerze pełnili wartę przy Jej grobie. Kilkanaście lat po wojnie wybudowano nową szkołę, w całkiem innym miejscu a w starej szkole komuniści urządzili knajpę. Nie było tam miejsca na tablicę pamięci,  wszystko było plugawe, wstrętne, przesiąknięte najgorszymi człowieczymi zachowaniami.

Kiedy Ciocia kazała mi zapytać ojca, dlaczego tam nie powinno być nigdy knajpy, nie zapytałam go o to myśląc, że chodzi o to rozpijanie społeczności, o te bijatyki, o podłości nie do opisania. Nie zapytałam.

Po pierwszym roku moich praktyk knajpa została zamknięta i zaczął się w niej remont. Dziś jest w tym budynku ośrodek zdrowia i biblioteka.

Zostałam przeniesiona  do jeszcze podlejszej knajpy i przez kolejne dwa lata szkoły nie nauczyłam się już niczego gotować, bo nikt mnie do kuchni nie dopuścił. Robiłam to, co ma robić uczennica na praktyce – obierałam ziemniaki, zmywałam naczynia i podłogę, nosiłam węgiel i szatkowałam warzywa. Nauczyłam się palić i pić i widziałam tyle niewiarygodnych rzeczy, że do tej pory nie dam rady o tym mówić. 

PS. Nauczycielka i jej mąż byli działaczami ZWZ-AK, co tłumaczyć może zmowę milczenia i nieposzanowanie miejsca kaźni.