mamo, masz czas?

Pierwsza wstaje babcia. Rozpala ogień pod blachą, otwiera drzwi do izby, gdzie śpią dzieci i cicho mówi do synowej – idę do stajni. Synowa zazwyczaj odpowiada – idźcie, ja już nie śpię. Siada na łóżku szepcząc słowa modlitwy – „dziękuję Ci za szczęśliwą noc i proszę o dobry dzień” i to jest jej  poranny pacierz, na więcej nie ma czasu.

Idzie  do kuchni, zimną wodą myje twarz, poprawia ogień pod blachą i wychodzi do sieni po mleko. Grysik dla najmłodszego dziecka jest ugotowany wieczorem, wystarczy go podgrzać. Stoi przy kuchni cierpliwie mieszając kleik. Napełnia butelkę, sprawdza na przedramieniu, czy  jedzenie nie jest za gorące, z butelką wraca do izby, gdzie śpią dzieci.

Staje przy łóżku najstarszej córki, i głaszcząc jej jasne włosy mówi szeptem – wstań do szkoły, na blasze masz przegotowane mleko, ubierz się ciepło, woda na ganku zamarzła.

Dziewczynka zaczęła naukę w liceum i codziennie dojeżdża do miasteczka. Wychodzi z domu, gdy jeszcze ciemno i wraca późnym popołudniem.

Najstarsza szykuje się i kiedy jest gotowa, uchyla drzwi do izby mówiąc cicho -   „zostańcie z Bogiem”. Mama trzyma na ramieniu najmłodsze dziecko, które się właśnie najadło, klepie je delikatnie po pleckach i żegna wychodzącą córkę „idź z Bogiem”.

Odkłada niemowlę do kołyski ale mała nie chce dłużej spać, pokrzykuje radośnie, kopiąc nóżkami. Kobieta patrzy na śpiące dzieci. Budzi dwunastolatkę prosząc, by chwilę pobawiła dziecko. Dziewczynka mruczy przez sen – to daj ją tu od ściany. Kobieta przenosi malucha i wychodzi do kuchni. Dokłada drewna pod blachę, zakłada kurtkę, buty, bierze nosidła i idzie po wodę. Wąska ścieżka prowadzi do lasu, tam jest źródło. Z pełnymi wiadrami idzie zbyt szybko, ślizga się po mokrych kamieniach, woda chlapie po nogach.

Stawia wiadra na ganku i idzie po drewno. Układa stos na przedramieniu, przytrzymuje od góry drugą ręką, wnosi do kuchni i z hałasem rzuca koło pieca. Dzieci, wstawać do szkoły!

Ze starszej czwórki najmłodsza ma na jedenastą, niech jeszcze leży. Dwie pozostałe kłócą się o coś, szukają w ostatniej chwili czegoś, co miały zabrać, jedna chce jakieś pieniądze na składkę, druga koniecznie coś chce wyprasować, wreszcie wychodzą i w domu zapada cisza.

Dziadek już dawno zaprzągł konia i gdzieś pojechał, babcia robi coś w stodole.

Mama z dzieckiem na ręku usiłuje ogarnąć kuchnię. Do tragarza (belka pod sufitem) przyczepione są haki. Służą  do oprawiania królików. Częściej wiesza się na nich huśtawkę. Dziecko siedzi w niej i patrzy na matkę zmywającą naczynia. Na kuchni tymczasem ląduje wielki kocioł a w nim pieluchy. Wcześniej moczyły się w wanience, teraz trzeba je wygotować. Znów biegiem po wodę, po drewno, po ziemniaki. Dziecka pilnuje ośmiolatka, czytając jakąś książkę.

Wyprać pranie, klęcząc przy blaszanej wannie. Powiesić. Poskładać suche pieluchy. I szybko gotować, bo dzieci wrócą ze szkoły głodne. Jeszcze ktoś musi iść do sklepu.

Drewniana, niczym nie pomalowana podłoga wymaga codziennego szorowania ryżową szczotką. Tak samo ubikacja za stodołą. Ciągle trzeba przeglądać dzieciom włosy, czy nie przyniosły ze szkoły wszy. Jak zapuszczę raz to sobie nie poradzę w tej ciasnocie – tłumaczy kobieta, bo nie wszyscy tak dbają. Ręce ma czerwone od żrącego proszku. Ale w stajni nic nie robisz – kąśliwie dogryza jakaś plotkara. Rzeczywiście, w stajni na razie prawie wszystko robią babcia z dziadkiem. 

Żadne dziecko nie miało wózka. Do lekarza, do kościoła, do znajomych – na rękach. Ale się odźwigałam – mówi z dumą, że następne już odchowane i znów takie piękne, takie udane.  Jeszcze nikt nie wie, że kolejny raz zostanie mamą. Ta najmłodsza przyjdzie na świat zimą.

 A gdzie tata? Przyjeżdżał raz w tygodniu, w sobotę po południu. W niedzielę w nocy o trzeciej wychodził do pociągu i znów go nie było.
Prosimy Cię, aby tatuś szczęśliwie przepracował i przyjechał do nas.

Po południu dziewczynki wracały do domu. Zawsze czegoś potrzebowały od mamy. Urwał się pasek od teczki, rozkleił się but, wbiła się drzazga w kolano, na jutro trzeba bibułę! Na jutro!

Po obiedzie jedna z dziewczynek zmywa, druga staje przy garnku z grysikiem, musi cały czas mieszać bo się przypali albo wykipi.  Dwadzieścia minut, patrz na budzik! Trzeba teraz nanosić  wody na mycie a zaraz będzie ciemno.

Jeszcze przygotować na jutro ubrania, przypilnować, by dzieci wyczyściły buty, schnące koło pieca. Jedna z dziewczynek myje szkło, nalewa naftę do lampy. Wiesza ją na futrynie nad stołem dosuniętym do okna.

Mamo, kiedy u nas będzie prąd?

Już niedługo.

Mama wie, jaka jest wygoda z elektrycznością bo kiedy była panną, w jej domu był prąd. Opowiada dzieciom o pile, która sama tnie drewno, o maszynce, która włączona do gniazdka sama grzeje a ognia nie widać i nie trzeba komina do niej, i na koniec o wodzie z kranu. 

 Ale ciepłej się chyba nie da zrobić? – pytają z niedowierzaniem. 

Da się - odpowiada,  jak dorośniecie, to każda w swoim domu będzie miała i wodę, i prąd.

 A potem, jak co wieczór okrywa swoje córeczki i szepcze „dziękuję Ci za szczęśliwy dzień i proszę o dobrą noc”.